Een snel veranderende watersector vraagt om goed opgeleide en innovatief denkende wendbare vakmensen die zich blijven ontwikkelen en duurzaam inzetbaar zijn. De sector omvat een breed palet aan beroepen zoals beheerders van waterschappen, adviseurs op gebied van milieu en klimaat, maar ook procestechnici laboratoriummedewerkers en beroepen waar water onderdeel is van het bedrijfsproces.
Om wendbare vakmensen op te leiden is het belangrijk dat zij zich blijven ontwikkelen, waarbij werken en leren hand in hand gaan. Vakmensen krijgen steeds meer verantwoordelijkheid en nemen regie over hun eigen ontwikkeling, wat een nieuwe uitdaging met zich meebrengt. Dit gaat verder dan alleen het opdoen van nieuwe kennis en vaardigheden. Het draait ook om het aanpassen van de beroepshouding en -gedrag, het ontwikkelen van een professionele identiteit en het versterken van de wendbaarheid. De focus is hierbij gericht op het up-to-date houden van vakkennis en het leren werken in een dynamische omgeving.
Het opleiden van wendbare vakmensen vraagt een andere vorm van onderwijs, scholing en bijscholing dan in het verleden werd aangeboden. CIV Water richt zich op het ontwikkelen van wendbare vakmensen. Om dit te bereiken, werken wij aan het ontwikkelen van een hybride leeromgeving. Met deze leeromgeving realiseren wij een onderwijsvorm waarbinnen studenten al bij de start van de opleiding praktijkervaring opdoen.
In het beroepsonderwijs zijn leren op school en op de werkplek onlosmakelijk aan elkaar verbonden. De hybride leeromgeving richt zich hierop door kennisontwikkeling en praktijkervaring volledig te verweven. Een hybride leeromgeving is erop gericht studenten te ondersteunen bij de ontwikkeling van beroepskennis en de verbinding te maken met wat ze op school en op de werkplek leren. Daardoor werken studenten met docenten, werkplekbegeleiders en professionals uit de praktijk. Er zijn verschillende vormen van waarin praktijk en theorie in het onderwijs verbonden zijn. Welke vorm het meest passend is voor een bepaalde fase van de opleiding wordt vastgesteld in het onderwijsmodel.
Om de watersector blijvend te voorzien van de wendbare vakmensen die het nodig heeft, is een nieuwe vorm van onderwijs nodig; een hybride leeromgeving die praktijk en theorie samenbrengt. In deze hybride leeromgeving leren studenten niet alleen de theorie uit de boeken, maar doen zij ook praktijkervaring op doordat zij al vanaf de start van hun opleiding kennismaken met de bedrijven in de watersector. Door de studenten in contact te brengen met het bedrijfsleven, kunnen ze leren van professionals in het werkveld en real-life situaties ervaren.
Met onze hybride leeromgeving worden studenten opgeleid tot wendbare vakmensen die klaar zijn om aan de slag te gaan in de watersector. De studenten zijn beter voorbereid op de uitdagingen van het werken in een snel veranderende arbeidsmarkt en sluiten beter aan bij de behoeften van het werkveld.
Hybride onderwijs begint bij het ontwerpen van huidige en toekomstige beroepstaken. Een beroep bestaat uit verschillende taken die per bedrijf en functie kunnen verschillen. Er is meestal één ‘hoofdtaak’, zoals ‘Meten en analyseren’ voor analisten, ‘Bedienen van apparatuur en processen’ voor procesoperators en ‘Het oplossen van technische storingen en onderhoud’ voor procestechnici. Maar er zijn ook verschillende secundaire taken die per werksituatie kunnen verschillen.
Met alle innovaties die op ons afkomen, zullen zowel de primaire taken als secundaire taken veranderen. Het doel is om studenten gericht en praktijk georiënteerd op te leiden in de beroepstaken die in bedrijven nu en in de toekomst nodig zijn.
In 2020 is CIV Water gestart met het ontwikkelen van een hybride lerend systeem bij onze samenwerkingspartner MBO Life Sciences. Dit ontwikkelprogramma heeft als doel om de onderwijsinstelling te begeleiden bij het vernieuwen van de onderwijsmethodiek, -visie en het didactische onderwijsmodel. Daarnaast richt het zich ook op het verbinden van bedrijven met het onderwijs.
Om het onderwijs te vernieuwen, is de eerste stap om te onderzoeken welke vormen van praktijkgericht onderwijs er momenteel binnen het onderwijsteam worden toegepast en hoe succesvol ze zijn. Dit wordt ook wel een nul-meting genoemd. Het onderwijsteam ontwikkelt een onderwijsvisie waarmee een hybride onderwijsmodel tot stand kan komen. Er wordt verbinding gemaakt met diverse bedrijven om samen te onderzoeken welke beroepstaken in het model worden uitgewerkt. Daarnaast wordt er onderzoek gedaan naar het leren en het verkennen van nieuwe vormen van praktijkgericht leren.
In deze programmalijn wordt een hybride lerende omgeving Water ontwikkeld binnen de WaterCampus. Dit doen we met bestaande en nieuwe partners die aan de hand van een strategische samenwerking willen meebouwen aan het hybride onderwijs en de ontwikkeling van wendbare vakmensen. Het doel van deze programmalijn is een veelzijdige, praktische en realistische leeromgeving te creëren. Er worden verschillende activiteiten georganiseerd om de bedrijven en scholen samen te laten komen. Een voorbeeld hiervan is de Leerwerkplaats Water.
Deze programmalijn richt zich op de verdere ontwikkeling van de docent op het gebied van didactische vaardigheden, houding, gedrag en de begeleiding van studenten. Het doel van deze programmalijn is docenten te inspireren en te faciliteren om zich te ontwikkelen tot flexibele opleiders. Een begeleider in een hybride leeromgeving kent vele vormen, waaronder coach, instructeur, begeleider of tutor. Studenten worden op afwisselende manieren begeleid in verschillende situaties, zoals in simulaties, in het klaslokaal of op de werkplek. Het begeleiden van studenten in theoretische kennis of praktijkkennis en -vaardigheden is afhankelijk van de situatie. Het kan zowel op school als in de praktijk plaatsvinden.
De hybride leeromgeving vormt de basis voor een ‘learning community’, waarbij studenten en professionals op eigen wijze en vanuit eigen perspectieven vorm kunnen geven aan hun persoonlijke leerprocessen. Kennisdeling is een belangrijke voorwaarde voor het verduurzamen van de leeromgeving. Samen met onderzoekers en ontwikkelaars geven wij vorm aan deze verduurzaming.
Samenwerking tussen onderwijsinstellingen, bedrijven en andere organisaties is essentieel voor de ontwikkeling van de hybride leeromgeving en het opleiden van wendbare vakmensen. Wil jij bijdragen aan deze ontwikkeling? Laten we samenwerken aan de toekomst van het beroepsonderwijs voor de watersector.
