Van Drinkwatertechiek naar procestechnici en procescontrollers
Hoe je samen een opleiding inricht
Belangrijke partner en founding father van CIV Water Drinkwaterbedrijf Vitens werkte al langere tijd aan de ontwikkeling van wendbare medewerkers. Het ontwikkeltraject – je zou het ook training kunnen noemen – “Drinkwatertechniek” voor operators was in 2015 de eerste stap. Een samenwerking van Vitens en CIV Water, gericht op het gehele drinkwaterproces: van bron tot tap. De training is ontstaan vanuit de vraag van Vitens een traject te starten, waarin medewerkers meer samenwerkend leren door elkaars deskundigheid te benutten.
Door medewerkers uit verschillende gebieden en verschillende disciplines te laten samenwerken aan vraagstukken (casussen) ontstaat een mooie dynamiek, waarin veel wordt geleerd. Niet alleen in technologische aspecten, maar vooral ook in het ontwikkelen van een wendbare professionele basishouding. Zoveel mogelijk vanuit de eigen Vitens ervaringen, met een ruime inzet van Vitens deskundigen en begeleid op een wijze die wendbaar vakmanschap ontwikkelt en nieuwsgierigheid aanwakkert.
Het drinkwatertraject werd jaarlijks herhaald en in 2019 zijn studenten van de opleiding van MBO Life Sciences mee gaan draaien. Voor hen erg leerzaam, maar ze droegen met hun frisse blik ook veel bij aan het leren van de deelnemende medewerkers. Eén van de studenten heeft daar zelfs een mooie baan als procescontroller aan overgehouden.
Een groot deel van de operators heeft deelgenomen aan de trainingen “Drinkwatertechniek”. Leren van elkaar was een belangrijk element. Medewerkers die tegen de pensioengerechtigde leeftijd aanzaten vormden een rijke bron voor jongere collega’s en werden juist uitgenodigd mee te doen. Deze methodiek, die binnen Vitens soms de CIV-methode wordt genoemd, heeft geleid tot verbreding.
Vitens innoveert, de medewerkers moeten niet alleen volgen, maar liefst ook een actieve rol pakken. Vanuit het plan “Watermaken 2025” zijn nieuwe functies ontstaan. Ervaren en nieuwe medewerkers worden opgeleid voor de toekomst gedurende de uitvoering van het plan. Een uitdaging, maar ook een kans.
In het verleden volgden medewerkers bij Vitens twee trajecten: de opleidingen Drinkwaterproductie en Drinkwaterdistributie bij Wateropleidingen en het “CIV-traject”. Vanaf 2020 werken CIV Water en Wateropleidingen nauw samen, waardoor technologische verdieping en ontwikkeling van de professionele basishouding zich verstrengelen tot één integraal geheel. De samenwerking leidt wederzijds tot nieuwe inzichten en opleidingsmogelijkheden.
In 2021 zijn bij Vitens een groot aantal nieuwe mensen ingestroomd. Het opleidingstraject is voor nieuwe medewerkers in nieuwe functies: procestechnici en procescontrollers. Vanuit de visie en methodiek op wendbaar vakmanschap is de opleiding ingericht met een stevig fundament in technologie vanuit Wateropleidingen. Deelnemers leveren een bijdrage aan de innovaties door eigen kennis, ervaringen en denkvermogen in te zetten. Mensen worden niet “omgeschoold”, maar ontwikkelen zich door, maximaal gebruikmakend van reeds opgedane ervaringen. De opleiding is thematisch opgezet, waarbij na elk thema de deelnemers aan het management van Vitens adviezen uitbrengen.
Voorwaarde is dat het bedrijf de juiste rol pakt en ook benut. Medewerkers krijgen de richting en de ruimte, maar ook de aandacht die nodig is om hen bij de innovaties een betekenisvolle rol te geven en ook te laten ervaren. Er ontstaan al netwerken van medewerkers en deskundigen die ook na de opleiding zullen blijven functioneren, waardoor leren een vast onderdeel wordt van het werk.
Een effect waarmee rekening moet worden gehouden is dat medewerkers zich meer proactief en ook kritischer opstellen. Vitens beloont en benut deze houding in tal van verbeterprocessen.
Vitens kiest er inmiddels ook voor andere trainingen volgens deze aanpak in te richten. Bijvoorbeeld veiligheidstrainingen, zoals trajecten voor NEN3140 die vanuit de Vitens-praktijk worden ingericht met inzet van eigen deskundigen. Naast het vergroten van kennis is hier het ontwikkelen van een veilige professionele houding van wezenlijk belang, waarmee Vitens ook het veilig werken naar een hoger plan brengt.
De gehele opleiding die voor de nieuwe medewerkers is ontwikkeld, wordt nu “gerecycled” en door CIV Water en Wateropleidingen vertaald naar drie onderdelen. Te beginnen met een basisprogramma voor nieuwe medewerkers, inclusief onboarding, waarin alles wordt geleerd om veilig te kunnen werken en zoveel van het werk en de processen te begrijpen dat leren en ontwikkelen vanuit eigen ervaringen mogelijk wordt.
Als tweede onderdeel heeft de “oude” opleiding Drinkwatertechniek een facelift gekregen. Naast de inbreng van meer technologische achtergronden door de samenwerking met Wateropleidingen wordt er ook aandacht besteed aan procesautomatisering en moderne kwaliteitssystemen.
Alle overige inhouden van de opleiding vormen de inhouden van een leeromgeving voor Leven Lang Ontwikkelen. Nieuwe medewerkers kunnen op maat en naar behoefte onderdelen volgen, maar ervaren medewerkers kunnen hier ook terecht. In het afgelopen jaar bleek dat ervaren medewerkers ook interesse hebben in bepaalde onderdelen van de opleiding.
Deskundige medewerkers pakken een rol in de opleidingen, waardoor op termijn de inbreng van docenten kan afnemen. Dit alles als doorontwikkelingen vanuit de basis die ooit in de eerste training “Drinkwatertechniek” is gelegd.
